A L B E R T I N U M G E N O O T S C H A P
Spreker: Marga Zwiggelaar, cultuurwetenschapper.
In Dit zijn de Namen gaat Tommy Wieringa op zoek naar eeuwenoude thema’s als identiteit en verlossing. In het verhaal van een groep vluchtelingen en het verhaal van de politiecommissaris Pontus Beg volgt de lezer twee zoektochten. Hoe verschillend ook, aan het eind van het boek komen de verhalen samen. Dit zijn de Namen is in strikte zin geen hervertelling van een Bijbels verhaal. Wieringa maakt in dit boek wel gebruik van verschillende Bijbelse verhalen en concepten, die hij verweeft in een hedendaagse roman. De titel van zijn boek verwijst naar de Joodse naam van het Bijbelboek Exodus.
Oude Bijbelverhalen in de moderne literatuur
Met deze voorjaarsreeks wil het Albertinumgenootschap de focus richten op literatuur, in het bijzonder op enkele hedendaagse, spraakmakende hervertellingen van Bijbelse verhalen en Bijbels geïnspireerde thema’s. De gekozen romans geven een eigen, vrije, vaak ook kritische draai aan het verhaal. Ze wijken in menig opzicht af van gebruikelijke traditionele visies, inzichten en overtuigingen ten aanzien van het christelijke geloof. Ook worden in deze boeken regelmatig traditionele maatschappelijke waarden en normen ter discussie gesteld. Ze kunnen daarom als shockerend worden ervaren.
In deze cyclus worden we uitgedaagd om deze romans te leggen naast onze eigen religieuze (denk-) beelden. Is het mogelijk om aan de hand van literatuur een ander licht te werpen op de Bijbel, godsbeelden, profeten, heiligen, ja, zelfs op Jezus? Zouden dergelijke werken ons kunnen helpen ons van naïeve, al te menselijke, niet houdbaar blijkende voorstellingen te ontdoen? Schrijvers en kunstenaars lijken vaak over extra gevoelige antennes te beschikken als het gaat om de tijd waarin wij leven.
De romans die aan de orde komen, zijn van de hand van Gioconda Belli (1948), José Saramago (1922-2010), Amos Oz (1939-2018) en Tommy Wieringa (1967).
Lezingen:
Lezing 1: Eva en Adam: de eindigheid een straf?
Datum: 2 maart 2023
Spreker:Philip Verdult, filosoof
In de roman ‘Oneindigheid in een handpalm’ van de Nicaraguaanse schrijfster Gioconda Belli ligt de focus op leven na de “verdrijving” uit de Tuin als gevolg van het eten van de Boom der Kennis van Goed en Kwaad. In de traditionele lezing en uitleg van dit verhaal kregen thema’s als zonde, schuld, straf, een zwoegend bestaan, lijden en dood het hoofdaccent. In dit boek groeit Eva in het besef dat ze met het eten van die vrucht de geschiedenis van het menselijk bestaan, in al zijn gebrokenheid, kwetsbaarheid en eindigheid in gang zet. Én dat dit zó gewild is. “ ‘Zo heb je het toch bedacht? Je hebt ons nooit als eeuwig opgevat.’ … [zegt Eva]. ‘Zeker’, antwoordt de Stem [Elokim]. ‘Maar dat was mijn uitdaging. Niet ingrijpen. Jullie vrij laten zijn.’ ”
Lezing 2: Jezus tussen God en de duivel
Datum: 9 maart 2023
Spreker: Nico Schreurs, systematische theoloog
In een scène op een meer, in de mist, hoort Jezus van God zelf, waarom hij de zoon van God is en hoe de duivel daarbij met God samenspant. De Portugese romanschrijver en Nobelprijswinnaar José Saramago, bekend van zijn boeken De stad van de blinden en Kain, geeft in zijn roman Het evangelie volgens Jezus Christus geen reconstructie van de ‘echte’ Jezus, zoals bijvoorbeeld Paul Verhoeven wel doet. Hij beschrijft het kruis van Jezus niet alleen als een herhaling van de (door de schrijver ingevoerde) kruisiging van zijn andere vader, Jozef, maar vooral als de uitkomst van het streven van God naar vergroting van zijn macht, met de duivel uiteindelijk als Gods naaste medewerker.
Lezing 3: Judas, vriend en verrader
Datum: 16 maart 2023
Spreker: Bärbel de Groot – Kopetzky, theoloog en pastor,
De Israëlische, Hebreeuwse schrijver Amos Oz herschrijft in zijn laatste roman op een indringende en aangrijpende manier het verraad van Judas en de kruisdood van Jezus. Hij legt het verhaal in de mond van de student Smjoeël Asj, gefrustreerd met zijn onderzoek naar de Jezus in de ogen van de Joden. Verlaten door zijn vriendin, zonder geld, vrienden en huis dwaalt hij door Jeruzalem. Hij belandt in een huis vol geheimen van verdriet, verraad en vriendschap. Hier wordt Asj verliefd, neemt afscheid van zijn oude socialistische idealen en ontdekt menselijke waardigheid in anderen en zichzelf. Oz is geboeid door de verstrikkingen van vriendschap en verraad. Wat bezielt hem en hoe lees ik zijn roman als christelijke lezer
Lezing 4: Oude Bijbelse thema’s in Dit zijn de namenDatum: 23 maart 2023
Spreker: Marga Zwiggelaar, cultuurwetenschapper
In Dit zijn de Namen gaat Tommy Wieringa op zoek naar eeuwenoude thema’s als identiteit en verlossing. In het verhaal van een groep vluchtelingen en het verhaal van de politiecommissaris Pontus Beg volgt de lezer twee zoektochten. Hoe verschillend ook, aan het eind van het boek komen de verhalen samen. Dit zijn de Namen is in strikte zin geen hervertelling van een Bijbels verhaal. Wieringa maakt in dit boek wel gebruik van verschillende Bijbelse verhalen en concepten, die hij verweeft in een hedendaagse roman. De titel van zijn boek verwijst naar de Joodse naam van het Bijbelboek Exodus.
Algemene informatie:
De lezingen worden op donderdag gehouden in de Dominicuskerk te Nijmegen, uitsluitend bereikbaar via de hoofdingang aan het kerkplein, Prof. Molkenboerstraat 5.
De lezingen beginnen om 19.30 uur; na een koffiepauze rond 20.30 u is er tot 21.30 u gelegenheid om vragen te stellen en opmerkingen te maken.
De entree bedraagt 7 euro.
Er is een ringleiding beschikbaar.
