Overweging van Ineke van Cuijk o.p.
Lezingen: Jezus Sirach 15, 15-20; en Matteüs 5, 20-22a, 27-28, 33-34a, 37.
Thema: Waar kies je voor?
Waar kies je voor?
Dat thema staat in deze viering centraal. Ben je altijd vrij om te kiezen? Is een keuze vóór iets ook altijd kiezen tegen iets? Een keuze kan onder druk komen te staan én onder druk tot stand komen.
In het boek De Kampschilders van Jan Brokken – een boek over de geschiedenis van zijn ouders in een strafkamp tijdens de 2e Wereldoorlog in toen nog Indonesië – ontmoet zijn moeder Olga een vrouw in het kamp, Maria Hofker, die goed en graag kon tekenen. Maria maakte vooral tekeningen van de natuur, een boom, een landschap of dieren. (en ik citeer) Iedere volwassene moest zich in het kamp verdienstelijk maken. En Maria gaf tekenles aan de oudere meisjes. De plaats waar ze de meisjes mee naartoe nam, was steeds dezelfde: net voorbij de moestuin, aan de rand van het kamp. De onderwerpen die ze opgaf waren de heuvel aan de horizon of een zwerm vogels boven de sawa’s. Ze dwong de meisjes over het prikkeldraad heen te kijken, naar de wereld buiten het kamp. Het was een goede les om die benauwde omgeving vol bemoeizucht, pijn, honger, gevaar ……… los te laten, en de blik te richten op daar buiten. (einde citaat- blz. 62) Maria koos, in verschrikkelijke omstandigheden, voor het schone………..de natuur en alles wat daar leefde aan dieren, bloemen en planten. En het zijn prachtige afbeeldingen.
Een keuze in stilte die veelzeggend is. Het kan ook wat luidruchtiger zoals dominee Rozemarijn van ’t Einde doet. Zij is een klimaatactivist en staat geregeld op de barricaden, zelfs in een rolstoel. Zij noemt zich een christelijke klimaatrebel en roept op om ons te bekeren want alleen dan kan de catastrofe afgewend worden die volgens klimaatwetenschappers op ons afkomt als wij niets doen. De zorg om het klimaat staat onder grote druk.
In de eerste lezing van vandaag uit Jezus Sirach is het duidelijk hoe je kunt/moet kiezen. Het is verstandig te doen wat de Heer behaagt! Kort maar krachtig. God geeft de mens de geboden – de leefregels – de tien woorden – als een aanwijzing om te leven maar zij vragen om een toepassing in het leven van alledag. En Jezus geeft in de Bergrede zijn interpretatie van datgene dat in de Thora geschreven staat. De keuze blijft aan de mens om er van harte mee in te stemmen of eraan voorbij te gaan. Volgens Jezus Sirach is het de keuze tussen leven en dood! Dit relatief kleine Bijbelboek heeft altijd grote waardering ondervonden. (ik vind het een juweeltje) Het brengt de grote thema’s van het Joodse volk (schepping, uitverkiezing, uittocht) samen en Sirach is zelf geïnspireerd door de Wijsheidsboeken. Hij begint zijn boek met ‘Alle wijsheid komt van de Heer en is bij Hem tot in eeuwigheid. Het zand van de zeeën, de druppels van de regen, voor alle dingen is de wijsheid geschapen….Wie kent haar diepzinnig beleid?’ En vers 14 – voorafgaand aan onze perikoop van vandaag: God heeft vanaf het begin, toen Hij de mens maakte, die mens aan zijn eigen beslissingen onderworpen’. Het zijn je eigen beslissingen – je eigen keuze.
Tegelijkertijd weten we ook allemaal dat dit soms niet zo absoluut is – er zijn situaties waar niet te kiezen valt………….je hoeft maar te denken aan…….(Turkije / Syrië)
Jezus maakt deel uit van de traditie waaruit Hij voortgekomen is en aan deze traditie blijft Hij ook trouw. Het is al de derde zondag achter elkaar dat wij bij Mattheus in hoofdstuk 5 zitten. Wij hoorden De Bergrede en de lezing over het zout en het licht. Jezus is gekomen om ‘Wet en Profeten’ te vervullen, voorafgaand aan onze verzen. De Bergrede, ‘de missie van Jezus’ is om zo te zeggen Jezus’ bijdrage aan het debat over de betekenis van de Wet, die in die tijd zo centraal stond. Jezus verzet zich beslist niet tegen de Wet zelf. Nee, Hij roept zijn toehoorders op deze wet serieus te nemen. En wat bij Hem voorop staat is dat iedereen – écht iedereen – in zichzelf haar of zijn messiaanse dimensie ontdekt en ruimte geeft. Dat jezelf Het zout en Het licht wordt. Jezus prikkelt de gedachte over hete hangijzers zoals het doden, echtbreuk en een valse eed afleggen.
En of we nu een stille kracht zijn zoals Maria Hofker of actief op de barricaden staan – we hebben altijd zelf een eigen keuze!! Jezus leeft ons voor hoe wij pittige mensen kunnen zijn en vraagt ons te leven volgens de Wet die vervuld wordt wanneer ze geleefd wordt.
Jezus roept ons op ons te verzetten tegen allerlei soorten van goddeloze praktijken zoals Hij die aanhaalt – Hij vraagt ons daarin niet klakkeloos mee te gaan zowel in het groot en vooral in het klein. Een klein gebaar kan al een nieuwe wereld mogelijk maken die Jezus voor ogen staat. Het is een opdracht aan ons om naar de ander te kijken, jezelf niet in het middelpunt te zetten, wederkerigheid te betrachten. De liefde die Jezus voorstaat, maakt ruimte voor mensen die in welk opzicht dan ook ‘anders’ zijn dan jij. Dat je mens bent waar ja – ja is en ook nee – nee is!! Iemand waar je op kunt rekenen in je eigen keuze! En soms kan dat betekenen dat we er een schepje bovenop doen – ‘want Ik zeg jullie…..’
Liederen, teksten, woorden en daden van Jezus, onze eigen zoektocht van vallen en opstaan; zij kunnen ons daarin helpen, stimuleren en inspireren om deze weg te gaan met onze talenten en beperkingen.
Wij zongen het lied ‘Hoort hoe God met mensen omgaat – niet als een storm maar als een glimp van de zon!! Hij/Zij geeft - gaf ons de mogelijkheid om die mens te zijn die aan zijn eigen beslissingen onderworpen is’
Iedereen snakt in onze wereld - waar zowel mensen als de natuur chaos scheppen - naar rust en vrede, waar mensen elkaar fatsoenlijk en beminnelijk tegemoet treden.
Laten wij daarvoor kiezen!!
